Tolhuis (Brugge)

Geschiedenis

Het oude Tolhuis aan het Jan van Eyckplein in de Belgische stad Brugge bestaat uit verschillende panden: het hoekhuis "Het Heilig Graf", het Pijndershuisje, het eigenlijke Tolhuis en het huis "Het Wezelkin". Het eigenlijke Tolhuis bevindt zich achter de natuurstenen puntgevel. Dat pand was oorspronkelijk een ruime koopmanswoning van begin 1200. Die wijk ontwikkelde zich toen volop als handelscentrum rond de haven in wording. De schepen kwamen Brugge binnen via de Langerei en de Spiegelrei. Voor handelaars was dit de plek bij uitstek om woningen met ruime opslagplaatsen op te trekken. Vermoedelijk in het begin van de veertiende eeuw vond het kantoor van de Grote Tol er onderdak.Het tolhuis was de plaats waar een invoerbelasting of Grote Tol werd geïnd op de producten die via interregionale en internationale handel in Brugge arriveerden. De Kleine Tol sloeg op de plaatselijke handel en werd aan de stadspoorten geheven. Het bedrag voor de Grote Tol werd bepaald door het gewicht van de ingevoerde producten. Dat betekende dat bij een tolhuis ook steeds een 'weeghuis' hoorde.Die tol was een vorstelijke belasting waarvoor heel dikwijls een privépersoon de concessie kreeg. In de dertiende eeuw gaf de graaf van Vlaanderen het tolrecht in leen aan de heren van Gistel. De vroegste vermelding van een tolkantoor op deze plaats dateert volgens de confiscatierekeningen uit 1302-1305. In die periode werd het pand drastisch verbouwd en vermoedelijk aangepast aan zijn nieuwe functie. Door huwelijk ging het tolrecht kort na 1400 naar de familie Van Luxemburg; vandaar het wapen boven de portiek. In 1549 verkochten de houders van het tolrecht met toestemming van keizer Karel V dat recht aan de stad. Van dat ogenblik af is er sprake van het ambt van meester van de Grote Tol.